Još tokom svog odrastanja, kraljica Marija je, kao pripadnica evropske aristokratije, razvila odmeren i elegantan modni stil, koji je u našoj sredini dobronamerno tumačen kao izraz skromnosti. Tako je, početkom 1941. godine, u listu Nedeljne ilustracije,prepričana kraljičina poseta jednoj dobrotvornoj izložbi knjiga prilikom koje je ona, skromno očešljana i još skromnije odevena,ostavila bez reči luksuzno obučene dame iz najboljih beogradskih kuća. Ipak, dokumentacija vezana za nabavku kraljičine odeće, koja je sačuvana u Arhivu Jugoslavije u Beogradu, pokazuje da je ona, u skladu sa svojim statusom supruge vladara, kupovala odeću u vodećim pariskim kućama visoke mode kao što su Vort (Worth), Redfern (Redfern), Drekol (Drecoll), Patu (Patou), Marsijal & Arman (Martial & Armand)i Lelon (Lelong).
Venčana haljina kraljice Marije bila je sašivena u modnom salonu Maison Nouvelle u Bukureštu, zajedno sa još nekoliko svečanih toaleta koje je donela prilikom svog dolaska u Beograd 1922. godine. I kraljičina majka, rumunska kraljica Marija, smatrana je ikonom stila, a kada je moda u pitanju, ne treba smetnuti s uma činjenicu da je Rumunija jedna od zemalja sa dugom i bogatom tradicijom odevanja, koje je zauzimalo važno mesto u javnoj reprezentaciji elitnih društvenih slojeva. Pošto je delila isto ime sa svojom majkom, jugoslovenska kraljica je bila poznata i pod nadimkom Minjon (Mignon).
U periodu između dva svetska rata odeća od krzna bila je obavezan deo damskog garderobera. Kraljica Marija nabavljala je krzno u Parizu, a zna se da je 1927. kupila bundu od sibirske veverice u čuvenoj beogradskoj radnji Đure Janoševića, koja se nalazila u Knez Mihajlovoj ulici, na mestu današnje knjižare u zgradi Srpske akademije nauka i umetnosti. Tokom 1922. i 1923. godine poručila je u modnoj kući Redfern ceremonijalni ogrtač od somota sa hermelinom i 13 večernjih haljina od somota, lamea i čipke, u crnoj, sivoj, bež, zlatnoj, crvenoj, ružičastoj i zelenoj boji, kao i u boji jagode i fuksije.
Iz ove modne kuće kraljici su 1926. godine stigle dve kutije sa toaletama, dok je tokom boravka u Parizu, 1928. godine, poručila kod Redferna 13 haljina u sivoj, beloj i bež boji, među kojima su modeli Ole, Artemia, Fantasque i Come Again, zatim sivi i beli džemper, mantil i astraganska bunda. Dva mantila, garnituru od astragana, krzno od lisice i jedno krzno, kraljica je nabavila kod Redferna 1930. godine. Zanimljiv je podatak da je za modnu kuću Redfern jedno vreme radila i talentovana beogradska krojačica Katarina Mladenović, aktivna 1920-ih godina i poznata po svojim modelima koji su bili ukrašeni različitim ornamentima. Ove ornamente Mladenović je izvodila originalnom tehnikom koju je sama osmislila i patentirala, slikanjem tkanine rastopljenim metalima i sintetičkim dragim kamenjem.
Kuća Redfern nije bila prepoznatljiva samo po luksuznim kreacijama namenjenim pripadnicama visokog društva. Ova kuća značajna je u istoriji mode i kao pionir u proizvodnji odeće prilagođene potrebama savremene žene i aktivnostima na otvorenom poput šetnje, vožnje automobila, tenisa, biciklizma ili konjičkog sporta. Sama kraljica Marija bila je odličan vozač i veliki ljubitelj vožnje. Praktičnu odeću naručivala je, pre svega, u modnoj kući Patu. Tako je 1926. godine kraljica kupila kod Patua haljinu Caprice i beli filcani šešir, dok je iste godine u Beograd vozom Orijent ekspres iz ove modne kuće za nju dopremljen paket odeće. Predstavnica Patua, gospođica Rišar (Richard), dolazila je u Beograd 1927. godine kako bi primila nove porudžbine od kraljice Marije. Takođe, tri paketa sa sportskim kostimima za kraljicu stigla su 1925. godine iz Londona.
U modnoj kući Vort, najstarijoj pariskoj kući visoke mode, kraljica Marija je 1934. godine kupila večernju haljinu od lamea, sa ogrtačem i krznom. Iste godine, posle ubistva kralja Aleksandra u Marseju, u ovoj modnoj kući je naručila i crninu – haljinu od krepžoržeta, popodnevni mantil, dva šešira, dva vela, rimsku haljinu i rimski ogrtač. Brojne sačuvane fotografije i slikani portreti do danas svedoče o eleganciji kraljice Marije, izuzetno omiljene i poštovane u narodu.
Draginja Maskareli
muzejska savetnica – istoričarka umetnosti i mode
Slike:
1. Venčana fotografija kralja Aleksandra i kraljice Marije, 1922; foto: Vikimedijina ostava / javno vlasništvo / Kongresna biblioteka
2. Rumunska kraljica Marija, majka jugoslovenske kraljice Marije, na krštenju prestolonaslednika Petra, 1923; foto: Vikimedijina ostava / javno vlasništvo / Gallica
3. Milena Pavlović – Barilli, Kraljica Marija, 1923; foto: Vikimedijina ostava / CC BY-SA 4.0 DEED / Galerija Milene Pavlović – Barilli
4. Kraljica Marija na naslovnoj strani časopisa Žena i svet, Beograd, 1928; foto: Vikimedijina ostava / CC0 1.0 DEED / Digitalna Narodna biblioteka Srbije
5. Kraljica Marija, 1931; foto: Vikimedijina ostava / javno vlasništvo / Digitalna biblioteka Slovenije
